|
|
|
 oniższa strona prezentuje używaną prze nas rekonstrukcję uzbrojenia, którego używała piechota polsko-węgierska a także wzorce , na których te rekonstrukcje się opierają.
|
 erdysz to broń drzewcowa piechoty,
będąca cieżkim, szerokim toporem o zakrzywionym ostrzu i długim drzewcu (około 1,8 m długości). Żeleźce berdysza w dolnej części posiadało
tzw. brodę, która opierała się o drzewce oraz często szereg otworów, których zadaniem było zmniejszenie ciężaru broni. Berdysz był wykorzystywany w starciu bezpośrednim, oraz jako forkiet. W piechocie polskiej berdysz
jako forkiet i broń do walki w starciu został wprowadzony w roku 1674 przez Jana III Sobieskiego, był to jednak berdysz mniejszych rozmiarów
o długości około 120 cm. Wcześniej berdysze występowały jako uzbrojenie piechoty polskiej raczej sporadycznie i jedynie jako broń do walki
w starciu. Nie są znane przestawienia piechoty polskiej przed 1674 rokiem uzbrojonej jednocześnie w berdysz i broń palną. Hajduków z przed 1674 roku uzbrojonych wyłącznie w berdysze
można znaleźć na tzw. rolce sztokholmskiej. Na poniższym fragmencie tego obrazu przedstawieni są hajducy wchodzący w skład milicji miasta Kazimierz:
Hajduków z 1595 roku uzbrojonych w berdysze opisuje również Szymon Starowolski w swojej relacji. Opis dotyczy orszaku króla Zygmunta III wyjeżdżającego na przyjęcie posła papieskiego Henryka Gaetano. Fragment tej relacji można znaleźć w ksiażce pt. "Muzealnictwo Wojskowe" t. II autorstwa Zofii Stefańskiej a brzmi on:
"(...) chorągiew z 300 pieszych żołnierzy, zwanych hajdukami, złożona z Polaków i Węgrów, w ubiorze niebieskim, z czerwonymi czapkami, niosący jedni halabardy... przy szablach, drudzy mieli rusznice z lontami, albo też obosieczne berdysze, ci pod chorągwią królewską szli przed pierwszymi (...)"
Ponieważ piechota w Rzeczpospolitej była oddziałem przede wszystkim strzelczym, hajducy uzbrojeni w berdysze stanowili prawdopodobnie mały odsetek oddziału.
Zachowane współcześnie berdysze z XVII wieku można zobaczyć na zdjęciach poniżej, pierwsze pochodzi z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie i przedstawia najprawdopodobniej berdysz piechoty polskiej z II poł. XVII wieku, wykopany w Podhorcach pod Złoczowem, drugie z Muzeum Bitwy pod Beresteczkiem na Ukrainie (zachowało sie tylko żeleźce):
 
Współcześnie zrekonstruowany berdysz, używany przez jednego z członków naszego oddziału można zobaczyć na zdjęciu poniżej:
|
|
|
)
)
)